Zadaniem przedszkola jest przygotowanie dziecka do podjęcia nauki w
szkole. Przejście z przedszkola do szkoły jest dla dziecka ważnym krokiem.
To przekroczenie pierwszego progu edukacyjnego. Wychowując dzieci
przedszkolne zgodnie z zasadą i regułami inteligencji emocjonalnej możemy w
znacznym stopniu wpłynąć na ich przyszłe osiągnięcia w szkole.
Gotowość do podjęcia nauki wymaga jednak ogólnej dojrzałości dziecka
i dlatego rozwój we wszystkich sferach (fizycznej, umysłowej, emocjonalnej,
społecznej) jest tak ważny. Przyszły pierwszoklasista powinien nawiązywać
kontakty w dużej grupie, posiadać umiejętność rozwiązywania konfliktów, skupić
uwagę na zadaniu, współpracować z innymi dziećmi, rozumieć zasady rywalizacji.
Powinien kontrolować emocje i panować nad nimi. O społecznej dojrzałości
dziecka świadczy też jego stopień samodzielności, zwłaszcza w czynnościach
samoobsługowych. Dziecko gotowe do szkoły jest obowiązkowe, starannie
wykonuje zadania, jest systematyczne. Cechuje je umiejętność reagowania
adekwatnie do sytuacji, wyrażania wdzięczności, przyjaźni, solidarności,
życzliwości. Dziecko takie przeżywa radości i smutki nie tylko własne, ale i
kolegi. Jest empatyczne.
Czym zatem są i skąd się biorą emocje i co to jest inteligencja emocjonalna?
Umiejętność przeżywania i rozpoznawania emocji jest elementem nieodzownym
w komunikowaniu się z drugim człowiekiem, towarzyszy przekazywaniu
informacji, posiada ogromną rolę tworzącą więź, jest podstawą
współprzeżywania. Uczucia odgrywają ważną rolę w życiu każdego człowieka. O
tym, czy miłość, radość, przyjaźń znaczą coś dla człowieka, czy towarzyszą mu w
jego życiowej wędrówce, czyniąc ją bogatszą i szczęśliwą, decydują w znacznym
stopniu wrażenia i przeżycia z okresu dzieciństwa. W wieku przedszkolnym
dostępna jest dziecku pełna skala uczuć, najczęściej przeżywane są proste
uczucia, takie jak: radość, smutek, złość. Nie pojawiają się jeszcze uczucia
wyższe, do których zalicza się np. uczucia patriotyczne czy estetyczne. Te
pojawiają się dopiero wraz z rozwojem myślenia abstrakcyjnego. Duży urok
dziecięcych uczuć polega na bezpośrednim związku
z konkretną sytuacją, na ich spontaniczności i wyrażaniu przy użyciu całego
ciała. Z czasem dzieci naśladują sposób wyrażania emocji rodziców oraz innych,
znaczących dla nich osób. Stopniowo uczą się kontrolować swoje emocje,
dostosowując ich uzewnętrznienie do norm panujących w otoczeniu dziecka.
Okres przedszkolny to uczenie dzieci okazywania uczuć. Warto właśnie wtedy
pokazać im, jak radzić sobie z własnymi, często trudnymi uczuciami.
Aby próg szkolny dziecko przekroczyło w miarę spokojnie, bez stresu,
należy je do tego odpowiednio przygotować. Oto kilka rad dla rodziców przyszłych
pierwszoklasistów:
1. Zapewnijcie dziecku poczucie bezpieczeństwa psychicznego i emocjonalnego.
Zapewnijcie, że kochacie, doceniacie, akceptujecie.
2. Łagodźcie lęk przed szkołą, wypełniając dziecku czas atrakcyjnymi zabawami,
spacerami i rozmowami.
3. Wzmacniajcie dziecko, podnosząc poczucie jego wartości. Stosujcie wiele
pochwał słownych, nagród.
4. Nie krytykujcie, pomagajcie w znajdowaniu sposobów rozwiązywania
problemów, poprawiania błędów.
5. Nie stawiajcie dziecku zbyt wygórowanych wymagań. Liczcie się z jego
indywidualnymi możliwościami.
6. Wzmacniajcie relacje z dzieckiem. Poświęcajcie mu dużo uwagi, czasu, pytajcie
o jego potrzeby, w miarę możliwości spełniajcie jego pragnienia.
7. Chrońcie dziecko przed budowaniem negatywnego obrazu szkoły. Nie straszcie
szkołą, nauczycielem, nauką, własnymi przykrymi doświadczeniami.
8. Budujcie wraz z dzieckiem pozytywny obraz szkoły. Zwiedźcie z dzieckiem
szkołę przed rozpoczęciem w niej nauki, cieszcie się razem z nim z nowego
tornistra, podręczników. Wspominajcie swoje pozytywne doświadczenia
związane ze szkołą.
9. Wsłuchajcie się w emocje dziecka. Obserwujcie je, pytajcie, co czuje i dlaczego.
Analizujcie jego zachowanie, zastanawiajcie się nad przyczynami smutku lub
niepokoju.
10.Pozwalajcie dziecku na wyrażanie emocji. Nie gniewajcie się, gdy dziecko np.:
płacze, waszym zdaniem bez powodu.
11.Zapewnijcie dziecko, że wszystko będzie dobrze. Przedstawcie
pozytywne aspekty chodzenia do szkoły, z optymizmem patrzcie
w przyszłość, nie przenoście swojego lęku na dziecko.
Gotowość szkolna to jednak nie tylko dojrzałość emocjonalna, ale i intelektualna. To oczywiście nie tylko zasób wiedzy o świecie, o bliższym i dalszym otoczeniu, o życiu przyrody i ludzi, ale i spostrzegawczość, umiejętność myślenia i wypowiadania się.
O umysłowej dojrzałości świadczy jego chęć ciekawości świata. Dziecko przygotowane do szkoły potrafi słuchać innych, skupić się na tym, co inni mówią lub na tym, co robi. Rozumie polecenia dorosłych, swobodnie wypowiada się w mowie potocznej.
Bogaty zasób słów powinien pozwolić mu porozumiewać się w sposób zrozumiały nie tylko z rodzicami i najbliższymi kolegami, ale i z innymi osobami z jego otoczenia. Dziecko powinno umieć wyrażać pragnienia i dzielić się wrażeniami. Mowa powinna być poprawna pod względem artykulacyjnym i gramatycznym. Prawidłowa wymowa jest bardzo ważna w procesie uczenia czytania i pisania. O rozwoju umysłowym dziecka świadczą też jego rysunki i sposób ich wykonywania. Rysunek dziecka spostrzegawczego będzie bogatszy w szczegóły, bardziej kolorowy. Dziecko gotowe do szkoły potrafi ukończyć pracę, doprowadzić czynność do końca. Mniej dojrzałe nie finalizuje prac, przerywa zadania, kaprysi, nie dając się namówić na jej zakończenie. Bardzo ważna jest zdolność analizy i syntezy wzrokowej i słuchowej. Im pełniejsza dojrzałość psychiczna, emocjonalna, społeczna, fizyczna i umysłowa dziecka przekraczającego próg szkoły, tym większa gwarancja jego powodzenia w nauce.
I na zakończenie kilka sentencji w relacji dorosły – dziecko :
- Aby dziecko było wrażliwe – traktuj je godnie.
- Aby dziecko szanowało i lubiło siebie i innych – traktuj je z szacunkiem.
- Aby dziecko umiało okazywać uczucia i radzić sobie z nimi – okazuj szacunek dla jego uczuć i pokaż jak radzisz sobie ze swoimi uczuciami.
- Aby dziecko miało do nas zaufanie i otworzyło się przed nami – stań po jego stronie.