Wychowując młodego człowieka czujemy się odpowiedzialni za jego życie. Chcemy przekazać mu jak najwięcej umiejętności, a często nauczyć go znacznie więcej niż sami potrafiliśmy w jego wieku. Jednak powinniśmy pamiętać, aby oprócz wiedzy przekazać dziecku także inne wartości, m.in. właściwe zachowanie, które sprawi, że będziemy zadowoleni z postawy dziecka.

Zanim odpowiemy sobie na pytanie, co zrobić, gdy nasze dziecko krzyczy, wcześniej powinniśmy odpowiedzieć na pytanie, co jest tego powodem, gdyż aby rozwiązać problem trzeba najpierw poszukać jego przyczyny. Otóż, dla dzieci szloch i wrzask jest pewnego rodzaju testem. Ten „eksperyment” przeprowadza ono na swoich rodzicach. Dziecko podświadomie pyta: na ile może sobie jeszcze pozwolić i gdzie jest granica, której nie może przekroczyć? Zazwyczaj wykorzystuje słabość rodziców podczas zakupów lub też w innych sytuacjach, gdy tylko chce postawić na swoim.

 

Mądry rodzic zachowuje spokój

Często też agresywne zachowanie dziecka jest przejawem jego bezradności, ponieważ nie zawsze może ono poradzić sobie z negatywnymi emocjami, które nim kierują. Bądźmy cierpliwi! Pamiętajmy, że nasze nerwowe zachowanie nie będzie właściwe. Ewentualnie zastraszymy nasze dziecko, a przecież nie o to chodzi kochającemu rodzicowi. Dziecko musi czuć się ważne, bezpieczne i kochane. Gdy jednak stracimy cierpliwość i nakrzyczymy na dziecko to powodujemy: poczucie emocjonalnego odrzucenia, które narusza bądź niweczy poczucie bezpieczeństwa dziecka, wzbudzając w nim lęk. Lęk jest uczuciem tak przykrym – niepokój, napięcie, bezradność – że każdy chce uniknąć przeżywania go. Po to, aby choć na pewien czas zmniejszyć uczucie lęku, dziecko zaczyna zachowywać się tak, aby skoncentrować na sobie uwagę rodzica. Uwaga bowiem jest synonimem miłości – osoby, które kochamy, są dla nas ważne.

 

Obdarz dziecko bezwarunkową miłością

To właśnie przekonanie, że dziecko jest niekochane sprawia, że chce ono zwrócić na siebie większą uwagę, zachowując się czasem niepoprawnie. Rodzic natomiast nie powinien reagować na takie zachowanie frustracją. Jeśli tak się zachowa popełni wychowawczy błąd, ponieważ tym samym udowodni dziecku swoją bezradność. Dziecko, którego rodzice wciąż powtarzają, jak bardzo go kochają, a jednocześnie krzyczą na nie – jest zdezorientowane. Z jednej strony słyszy zapewnienia o miłości, z drugiej zaś nieustanne wrzaski. To sprawia, że maluch czuje się odrzucony i niepewny miłości rodziców. Dorośli nie powinni zapominać, że nawet małe dziecko ma prawo do swojego zdania. Gdy np. dziecko nie zje obiadu wówczas nie należy całkowicie zakazywać mu jedzenia słodyczy, a jedynie ograniczyć je do pewnego stopnia.

 

Bądź konsekwentny!

Kiedy nie chce pójść spać wieczorem, wtedy należy ustalić pewien plan, wedle którego dziecko będzie funkcjonowało. Można np. ustalić, że dziecko zjada posiłek, kąpie się, potem czytamy mu bajkę lub puszczamy płytę z piosenkami dla najmłodszych, a następnie idzie spać. Metoda ta jest bardzo skuteczna, a poza tym zapewni mu poczucie bezpieczeństwa, ponieważ maluch w gruncie rzeczy potrzebuje stabilizacji. Dziecko na pewno przyzwyczai się do tego trybu, a rodzice będą zadowoleni z osiągniętych efektów. Gdy na początku protestuje, rodzic nie może zmieniać ustalonego planu, lecz musi być konsekwentny! Malec ma prawo do okazywania emocji, przecież dopiero zaczyna budować swoje relacje z innymi. Dziecko nie może udawać przed rodzicami, że wszystko jest w porządku, gdy jest zupełnie inaczej. Nie może też się ich bać, ponieważ w przyszłości dziecko będzie bało się podzielić z rodzicem swoimi problemami. Nie pozwólmy jednak, aby złe emocje zawładnęły nim. Starajmy się zawsze dążyć do dialogu i konsensusu, nawet w przypadku rozmowy z małym dzieckiem. Pamiętajcie, że maluchy budują swoją własną tożsamość na identyfikacji z rodzicami. Jeśli rodzic krzyczy na dziecko bądź co gorsza używa przemocy, wówczas dziecko zaczyna reagować agresją także w stosunku do swoich rówieśników, co przekłada się także na jego relację w przedszkolu. Dlatego jeśli chcecie, aby dziecko wykonywało wasze polecenia musicie przede wszystkim zacząć wsłuchiwać się w potrzeby malca.

 

Jeszcze kilka wskazówek:

 

1. Rozmawiaj o uczuciach emocjach

• słuchaj uważnie: czasem dziecku wystarczy milczący słuchacz, żeby samo dostrzegło problem i znalazło jego rozwiązanie
• nazwij uczucia: określ je. Słowa, takie jak: “Nie przejmuj się, Przecież cię nie boli” – nikogo nie pocieszą. Jeśli zamiast tego powiesz: “Widzę, że jest ci przykro, To bardzo smutne” – dziecko poczuje się zrozumiane, samo też lepiej zrozumie to, co czuje
• akceptuj uczucia, za pomocą “słów kluczy”: zamiast: “Uderzył cię? A tyle razy mówiłam, żebyś się z nim nie bawił, ale ty ciągle wszystkich zaczepiasz…”, użyj “słów kluczy”- pełnych zrozumienia i uwagi, np. “aha, oooo, rozumiem, hmm”
• akceptacja uczuć nie oznacza akceptacji złych zachowań:
  “Widzę, że jesteś na mnie zły. Powiedz mi to słowami, nie pięściami”

2. Współpracuj z dzieckiem

• opisz co widzisz, przedstaw problem: “Widzę mokrą podłogę w łazience”
• udziel informacji: “Ścierka jest tam”
• powiedz to jednym słowem: “Podłoga”
• powiedz, co czujesz: “Nie lubię, kiedy krzyczysz”
• napisz liścik: “Drogi Janku! Jestem głodny. Twój pies”

3. Wymyśl coś, co zastąpi karę

• zaangażuj dziecko do pomocy: np. dziecko wyrywa zabawki kolegom w piaskownicy – “Pomóż mi budować zamek”
• wyraź zdecydowany sprzeciw: nie atakując charakteru- “Zabierasz zabawki dzieciom, nie podoba mi się takie zachowanie”
• powiedz, co czujesz: “Wyrywanie innym zabawek jest nieprzyjemne”
• zaproponuj wybór: “Jeśli chcesz nadal bawić się w piaskownicy, przestań tak robić”
• przejmij inicjatywę, daj odczuć dziecku konsekwencje złego zachowania: “Widzę, że wybrałeś powrót do domu” i opuszczacie piaskownicę. Następnego dnia, nie idziecie do piaskownicy. Na pytanie dziecka “Dlaczego?”, poproś, żeby się zastanowiło

4. Ucz samodzielności

• dawaj dziecku możliwość wyboru, samodzielnego podejmowania decyzji: “Wolisz założyć skarpetki z autem czy w paseczki?”
• doceń wysiłek, jaki dziecko wkłada w wykonanie zadania:
  “Zapięcie wszystkich guzików to sztuka”
• pozwól, aby dziecko samo znalazło odpowiedź: nie dawaj zbyt szybko gotowych odpowiedzi; wskaż „źródła”, niech także inni staną się autorytetami
• nie odbieraj nadziei: “Więc marzysz o karierze piłkarza?”

5. Często chwal swoje dziecko

• opisz, co widzisz lub czujesz: bez ogólników typu: “Jesteś grzecznym chłopcem”, użyj natomiast: “Widzę, że wszystkie autka postawiłeś na półce. Lubię patrzeć na taki porządek”
• dodaj do opisu podsumowanie: “Prosiłam cię, żebyś za kwadrans przyszedł na obiad i jesteś. To nazywam punktualnością!”

6. Unikaj ról i etykietek

• uwolnij dziecko od etykietek: stwórz sytuację, w której dziecko (i inni) spojrzy na siebie inaczej; gdy dziecko uważa się za niezdarne: “Muszę to naprawić, mógłbyś mi pomóc?”;
  gdy dziecko ma zwyczaj marudzić: “Podoba mi się, kiedy spokojnie mówisz o swoich potrzebach, tak jak teraz”
• pozwól dziecku słyszeć, jak je chwalisz przed innymi:
  w rozmowie przez telefon: “Och, żebyś widział swojego syna, jak się zachowywał dzisiaj w piaskownicy: dzielił się zabawkami, wspólnie z kolegą zbudował zamek” – gdy dziecko ma kłopoty ze współdziałaniem
• pokaż zachowanie godne naśladowania: “Mam tyle pracy i nie wiem jak się do tego zabrać. Już wiem, ułożę sobie plan działania” – gdy dziecko jest niezorganizowane.

 

Artykuł napisany na podstawie książki, ,,Jak mówić żeby dzieci nas słuchały, jak słuchać żeby dzieci do nas mówiły’’ autorstwa Adele Faber, Elaine Mazlish

 

Opracowała: Katarzyna Wierzchowska